ผักแปม พืชสมุนไพรของไทย

  ผักแปม นั้นเป็นหนึ่งในในพืชสมุนไพรไทยที่อยู่ในวงศ์โสม มีลักษณะเป็นไม้พุ่มสูง 1-2 เมตร กิ่อ่อนจะมีสีเขียว มีหนามกระจายอยู่ทุกส่วนของลำต้น ใบยาวรี รูปไข่ ขอบใบหยักคล้ายฟันเลื่อย ปลายใบแหลม แต่ละก้านมีใบย่อย 5 ใบ
          ประชาชนทางภาคเหนือนิยมทานยอดอ่อน หรือทำแกงรับประทาน มีรสชาติฝาดขมเล็กน้อย หมอชาวบ้านจะนำใบอ่อนและยอดแก้วัณโรค บำรุงร่างกาน แก้อาการอ่อนเพลีย รักษาอาการเลือดคั่งในแผลฟกช้ำ รากและเปลือก ต้มบำรุงร่างกาย แก้ปวดหลังปวดกระดูก รักษาเบาหวาน รักษาอาการผอมแห้งแรงน้อย
     มีการทดลองในหลอดทดลองพบว่า ส่วนต่างของ ผักแปมแสดงฤทธิ์ในการต้านออกซิเดชั่นได้ดี โโยรากและใบอ่อน แสดงการออกฤทธิ์ได้ดีมากในการต้านอนุมูลอิสระ ยับยั้งการเกิดออกซิเดชั่นของเซลล์สมองของหนู และแสดงการออกฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์อะเซทิลโคลีนแอสเตอเรส ซึ่งเกี่ยงข้องกับอัลไซเมอร์ นอกจากนี้ในการศึกษากับสัตว์ทดลองพบว่า สารสกัดน้ำของผักแปม แสดงการออกฤทธิ์ต้านวิตกกังวล ต้านอักเสบและส่งเสริมความจำและการเรียนรู้ในสัตว์ทดลอง และเมื่อศึกษาความเป็นพิษเฉีบยพลัน ในสัตว์ทดลองพบว่าผักแปมไม่แสดงการเป็นพิษ
     ผักแปมพบปลูกมากทางภาคเหนือ ชาวบ้านนิยมปลูกตามบ่อน้ำลำคลอง ในที่มีแสงส่องถึง ผักแปมสามารถเจริญเติบโตตามธรรมชาติ โดยแตกกิ่งก้านออกไป และเนื่องจากต้นนั้นมีหนาว จึงยากต่อการเก็บยอดมาทำประโยชน์ ชาวบ้านจึงนิยมตัดแต่งเป็นพุ่มให้สูงประมาณ 1 เมตร เพื่อประโยชน์ในการใช้สอย เก็บยอดไปรับทาน ส่วนการขยายพันธ์นั้น สามารถทำได้ด้วยการแยกกอ หรือหน่อที่ติดรากและสามารถแยกไปปลูกได้ตามต้องการ
    ผักแปม ซึ่งเป็นผักพื้นบ้านของไทย จึงเป็นสมุนไพรที่สามารถพัฒนาต่อยอด เพื่อนำไปใช้ทางการแพทย์และเภสัชกรรม โดยเฉพาะความสามารถในการต้านออกซิเดชั่น ส่งเสริมความจำและการเรียนรู้ต่อไป